Centrum im. Ludwika Zamenhofa 9 maja 2024, godz. 17:00-18:30, zaprasza na spacer historyczny po wybranych miejscach „zamkniętego miasta”. Spacer poprowadzi Agnieszka Kajdanowska. Zbiórka obok tablicy upamiętniającej bramę getta przy ul. Jurowieckiej (obok Galerii Jurowieckiej). Udział w tym wydarzeniu jest bezpłatny.
Białostockie getto było jednym z największych i najdłużej istniejących gett w okupowanej Polsce. Zlokalizowane w samym sercu Białegostoku, ogrodzone wysokim płotem z kolczastym drutem, posiadało m.in. własne szkoły, szpitale, zakłady pracy, a także dom dziecka i dom starców. Przesiedleni tam Żydzi mieli zakaz opuszczania getta, z wyjątkiem osób wyznaczonych do pracy poza jego obszarem. Ostateczna likwidacja getta miała miejsce w sierpniu 1943 roku – większość mieszkańców zginęła na jego terenie albo w obozach zagłady, część została też rozstrzelana w masowych egzekucjach w okolicach Białegostoku.
Podczas spaceru po wybranych miejscach „zamkniętego miasta” w dużej mierze głos zostanie oddany świadkom historii, mieszkańcom tzw. aryjskiej strony Białegostoku, naocznym świadkom wydarzeń z lat 1941-1943. W fakty dotyczące codzienności getta i jego funkcjonowania, informacje o datach i nazwiskach, wplecione zostaną relacje ludzi, którzy widzieli bądź słyszeli, co działo się po drugiej stronie płotu. Jak wiemy, część z nich, powodowana ciekawością lub chęcią niesienia pomocy dawnym sąsiadom, przekradała się na drugą, zakazaną stronę.
Będziemy poruszać się po centralnej części getta, pomiędzy dwiema kluczowymi bramami zlokalizowanymi przy ulicach Kupieckiej (obecnie Malmeda) oraz Jurowieckiej.
Spacer towarzyszy wystawie plenerowej Byli sąsiadami: ludzkie wybory i zachowania w obliczu Zagłady przygotowanej przez United States Holocaust Memorial Museum, na Rynku Kościuszki, więc właśnie przy tej ekspozycji go zakończymy.
Materiały wykorzystane podczas spaceru pochodzą ze zbiorów Mediateki CLZ – archiwum historii mówionej
fot. ul. Kupiecka, Białystok, 1941-1943
Mediateka CLZ
Zbiory Danuty Dawdo
Agnieszka Kajdanowska w Białostockim Ośrodku Kultury zajmuje się badaniem oraz upowszechnianiem wielokulturowego dziedzictwa Białegostoku i regionu, m.in. (od 2010 roku) nagrywaniem, opracowywaniem oraz udostępnianiem wywiadów w ramach Mediateki CLZ – archiwum historii mówionej miasta i regionu. Pomysłodawczyni i kuratorka wystaw związanych z historią i dziedzictwem Białegostoku i Podlasia. Koordynatorka działań wydawniczych oraz redaktorka wydawnictw.
Źródło informacji: Centrum im. Ludwika Zamenhofa
fot.: mm
