Zabytkiem miesiąca w październiku jest księga „GESCHICHTE DER FAMILIE MOES“, autorstwa Carla vom Berga, Düsseldorf/Lintz. Księga pochodzi z 1911 r., papier czerpany, płótno, skóra wym. 31,7 x 26 x 4,1 cm, nr inw. MB/CH/D/197
Jeden z oddziałów Muzeum Podlaskiego w Białymstoku – Muzeum Wnętrz Pałacowych w Choroszczy mieści się w dawnym letnim pałacu hetmana Jana Klemensa Branickiego. Rezydencja ta w XIX w. była siedzibą pochodzącej z Nadrenii rodziny Moesów, którzy stworzyli na tym terenie prężny ośrodek przemysłowy. Wyroby tekstylne zakładów w Choroszczy były wysoko cenione i zdobywały liczne medale, a sprzedawano je na terenie całej Rosji, od krajów nadbałtyckich po Daleki Wschód.
Carl August [I] i [II]
Kolejni właściciele: Christian August, oraz jego syn i wnuk, tych samych imion, Carl August [I] i [II], oprócz rozbudowy fabryki starali się zapewnić swoim pracownikom i ich rodzinom godne warunki życia. Wybudowali osiedle mieszkaniowe i kościół ewangelicki, zapewnili opiekę zdrowotną, finansowali utrzymanie dwóch szkół – elementarnej i niedzielnej. Zainicjowali założenie spółdzielni robotniczej i kasy zapomogowo-pożyczkowej.
Pałac był natomiast centrum spotkań szeroko rozgałęzionej rodziny Moesów i ośrodkiem życia towarzyskiego okolicznych fabrykantów i ziemiaństwa. Urządzano tam rozmaite imprezy, widowiska i przedstawienia teatralne, z których dochód przeznaczony był na cele społeczne.
Monografia rodziny Moesów
Na początku XX w. pastor Carl vom Berg napisał monografię rodziny – praca obejmuje kilka wieków z życia rodu, który pojawił się w Niderlandach w II połowie XVI w. Dzięki archiwom rodzinnym udostępnionym między innymi przez Carla Augusta Moesa [II] autorowi udało się stworzyć tablice genealogiczne dziewięciu pokoleń i odtworzyć biografie znaczących członków rodu.
Publikacje ilustrują kopie dokumentów, fotografie członków rodu, oraz miejsc z nimi związanych, znakomicie wzbogacając jej treść. Chociaż książka jest monografią rodzinną, to pośrednio ukazuje losy wielu miejscowości, gdyż życie i działalność wielu przedstawicieli rodu Moesów miała swoje przełożenie w dziejach regionu.
255 stron, 14 tablic genealogicznych, 35 kart z monochromatycznymi ilustracjami.
Ze zbiorów Muzeum Wnętrz Pałacowych w Choroszczy, Oddziału Muzeum Podlaskiego w Białymstoku
Dopełnianiem ekspozycji zabytku jest karta okolicznościowa z opisem. Można ją nabyć w kasie Muzeum.
tekst: Muzeum Podlaskie w Białymstoku
fot.: Monika Węcław Muzeum Podlaskie w Białymstoku
