8 grudnia 2022 r. o godz. 18.00 w białostockim Ratuszu odbędzie się wernisaż wystawy prezentującej bułgarskie ikony zaliczane do szkoły Bańskiej.
Bańska szkoła pisania ikon to jedno z najbardziej wyróżniających się zjawisk w historii bułgarskiej kultury XVIII i XIX w. Jej przedstawiciele znacząco wpłynęli na progresywne zmiany w myśli artystycznej okresu odrodzenia. Ich dziedzictwo stanowi jedno z najznaczniejszych osiągnięć bułgarskiej sztuki narodowej. Pomimo współpracy z przedstawicielami innych centrów kultury – z miast takich jak Samokow, Triawna, Debyr, przez ponad wiek udało im się zachować niepowtarzalny styl swojej twórczości.
W XVIII i XIX w. ożywione stosunki handlowe z centrami kultury Europy Zachodniej znacząco wpłynęły na rozkwit życia duchowego w Bansku. Ważną rolę w tym procesie odegrał związek z monastyrem Aton i monastyrem Rilskim.
Założycielem bańskiej szkoły pisania ikon był Toma Wiszanow Molera (Toma Vishanov – Molera) urodzony najprawdopodobniej w połowie XVIII w. Do czasów współczesnych zachowało się niewiele jego dzieł (ikon i fresków). Badacze twórczości malarza niejednokrotnie zwracali uwagę na obecne w jego pracach wpływy baroku i rokoko. Jego ikony charakteryzują się, barokowymi arabeskami, harmonią i realistycznym przedstawieniem postaci.
Następcami Tomy Wiszanowa był jego syn Dymityr i wnuk Simeon. Urodzony około 1780 roku Dymityr Molerow zdobył niezwykłą w owych czasach popularność. Był niedoścignionym mistrzem detalu, wyznaczył nowy kierunek w rozwoju bułgarskiej sztuki czasów odrodzenia. Simeon Molerow, urodzony w 1816 roku, odegrał znaczącą rolę w rozwoju szkoły bańskiej.
Znanymi reprezentantami bańskiej szkoły byli również Michałko Golew, Dimityr Sirlesztow, Iwan Kostow Terziew. Kontynuowali oni historyczne tradycje bułgarskiej sztuki odrodzeniowej jeszcze przez kilka dziesięcioleci po 1878 r. w warunkach prześladowań religijnych (do 1912 roku).
Na wystawie BAŃSKA SZKOŁA IKONOGRAFICZNA zaprezentujemy czterdzieści trzy oryginalne dzieła z XVIII i XIX w.
Ekspozycję w białostockim Ratuszu, ul. Rynek Kościuszki 10, będzie można podziwiać do 15 stycznia 2023 r.
Współorganizator:
Witold Karczewski, Konsul Honorowy Republiki Bułgarii w Białymstoku.
Inicjatorami wystawy są Margarita Ganeva, Ambasador Republiki Bułgarii w Warszawie oraz Kalina Stancheva, Dyrektor Bułgarskiego Instytutu Kultury
Źródło: Muzeum Podlaskie w Białymstoku
Fot. Święta Bogurodzica 1846 r., Toma Vishanov – Molera
