30 września rozpocznie się 8 już edycja festiwalu „Kierunek Wschód”, realizowanego przez Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku. Wydarzenie „Kierunek Wschód VIII” potrwa do 7 października.
„Kierunek Wschód” to międzynarodowy przegląd teatralny prezentujący spektakle zespołów głównie zza wschodniej granicy Polski. Festiwal organizowany jest od 2017 roku. Przegląd na stałe wpisał się w kalendarz wydarzeń kulturalnych Białegostoku i województwa podlaskiego. Każda kolejna edycja wzbudza coraz większe zainteresowanie widzów.
– Jestem przekonany, że festiwal „Kierunek Wschód” jest świetną promocją naszego regionu, ale także tego kim jesteśmy i jaką mamy wrażliwość na inne kultury i inności rozumiane jako coś pozytywnego. Jako władze województwa podlaskiego ten nasz lokalny ekumenizm, wrażliwość traktujemy jako bardzo ważną wartość, którą się chlubimy i szczycimy na zewnątrz, i chętnie promujemy m.in. przez takie wydarzenia jak „Kierunek Wschód” – wyjaśnia Łukasz Prokorym, Marszałek Województwa Podlaskiego.
– Cieszę się, że po raz kolejny już niebawem rozpocznie się nasz sztandarowy projekt, który cieszy się ogromnym zainteresowaniem widzów. Dziękuję Ministerstwu Kultury oraz władzom Województwa Podlaskiego za wsparcie finansowe naszego wydarzenia. Mam nadzieję, że program tegorocznego festiwalu zostanie entuzjastycznie przyjęty przez publiczność – mówi Piotr Półtorak, Dyrektor Teatru Dramatycznego.
Celem festiwalu „Kierunek Wschód” jest zbliżenie i wzajemne inspirowanie środowisk artystycznych z Polski i zagranicy, a także poszerzenie oferty kulturalnej na terenie oddalonym od największych ośrodków kulturalnych w Polsce. Festiwalowa publiczność będzie miała okazję zobaczyć: Teatr Miejski z Pragi (Czechy), Movement Theatre (Gruzja), Teatr Miejski z Olity (Litwa), Narodowy Teatr z Bitoli (Macedonia Północna), Lit Moon Theatre Company (Stany Zjednoczone Ameryki) oraz Fundację INEXKULT (niezależnych artystów białoruskich).
– Po siedmiu edycjach festiwalu „Kierunek Wschód” w Białymstoku, uznaliśmy, że nadszedł czas na nowy kierunek. Do tej pory festiwal skupiał się głównie na teatrach z Europy Wschodniej. Jednak, zważywszy na usytuowanie Białegostoku jako miasta położonego na skrzyżowaniu kultur wschodniej i zachodniej, uważamy, że ma on potencjał stać się platformą dla szerszej wymiany artystycznej i kulturowej – zapowiada dr Martyna Faustyna Zaniewska, Zastępca Dyrektora ds. technicznych.
W trakcie festiwalu „Kierunek Wschód” odbędzie się premiera spektaklu „Dokąd zmierzasz, wilku?” w reżyserii Moniki Dobrowlańskiej. Sztukę zagrają niezależni artyści białoruscy z Fundacji INEXKULT.
– Spektakl powstaje na podstawie książki Ewy Bieżnacew. Temat utworu jest bardzo aktualny, ponieważ autorka konfrontuje los babci i wnuczki, opowiada dwugłosem o roli kobiet. Z jednej strony stawia w kontrze do siebie dwa pokolenia, a z drugiej ich głosy zlewają się w jeden głos, który mówi o tym, jak ważna jest rola kobiet, które transferują niejako wartości kulturowe, język, to co służy przetrwaniu narodu, a przede wszystkim rodziny wraz z jej tradycjami – tłumaczy Ilona Karpiuk, Zastępca Dyrektora Centrum Kultury Białoruskiej w Białymstoku.
Wstęp na wszystkie spektakle jest bezpłatny. Wejściówki na przedstawienia będą dostępne w Kasie Teatru (ul. Suraska 1) od 25 września (środa) od godz. 14.00. Jedna osoba będzie mogła otrzymać dwie wejściówki.
Festiwalowe spektakle będzie można obejrzeć w Uniwersyteckim Centrum Kultury Uniwersytetu w Białymstoku (ul. Ciołkowskiego 1N) i Kinie Ton (Rynek Kościuszki 2).
Projekt „Kierunek Wschód VIII” finansowany jest z budżetu państwa – ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz z budżetu Województwa Podlaskiego.
Partnerami festiwalu są Centrum Kultury Białoruskiej w Białymstoku oraz Uniwersytet w Białymstoku.
PROGRAM
Festiwalu „Kierunek Wschód VIII” 30 września – 7 października 2024 r.
Kino Ton, Uniwersyteckie Centrum Kultury
30 WRZEŚNIA 2024 | PONIEDZIAŁEK
– godz. 19:00 • „Wujaszek Wania” Antoniego Czechowa, reż. John Blondell, Lit Moon Theatre Company (USA) – Uniwersyteckie Centrum Kultury
1 PAŹDZIERNIKA 2024 | WTOREK
– godz. 11:00 • „Wujaszek Wania” Antoniego Czechowa, reż. John Blondell, Lit Moon Theatre Company (USA) – Uniwersyteckie Centrum Kultury
– godz. 19:00 • „Skąpiec” Moliera, reż. Tomasz Man, Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku – Kino Ton
2 PAŹDZIERNIKA 2024 | ŚRODA
– godz. 19:00 • „Hotel Renaissance” Matteo Spiazzi, reż. Matteo Spiazzi, Teatr Miejski w Olicie (Litwa) – Kino Ton
3 PAŹDZIERNIKA 2024 | CZWARTEK
– godz. 19:00 • „Hamlet” Williama Shakespeare’a, reż. Kakha Bakuradze, Movement Theatre (Gruzja) – Uniwersyteckie Centrum Kultury
5 PAŹDZIERNIKA 2024 | SOBOTA
– godz. 16:00 • „Dokąd zmierzasz, wilku?” (premiera), Moniki Dobrowlańskiej, reż. Monika Dobrowlańska, Fundacja INEXKULT (Białoruś) – Uniwersyteckie Centrum Kultury
– 20:00 • „Dokąd zmierzasz, wilku?” Moniki Dobrowlańskiej, reż. Monika Dobrowlańska, Fundacja INEXKULT (Białoruś) – Uniwersyteckie Centrum Kultury
6 PAŹDZIERNIKA 2024 | NIEDZIELA
– godz. 19:00 • „Hamlet – dzień morderstw” Bernard-Marie Koltès, reż. Marjan Nechak, Narodowy Teatr w Bitoli (Macedonia Północna) – Uniwersyteckie Centrum Kultury
7 PAŹDZIERNIKA 2024 | PONIEDZIAŁEK
– godz. 19:00 • „Café 1933” Anna Turlo, reż. Anna Turlo, Teatr Miejski w Pradze (Czechy) – Uniwersyteckie Centrum Kultury
Po każdym spektaklu przewidziany jest panel dyskusyjny z udziałem twórców, aktorów i widzów.
Program festiwalu może ulec zmianie.
Szczegółowy opis wydarzeń
1) „Wujaszek Wania” – to jedna z najsłynniejszych sztuk Antoniego Czechowa. Ukończona w 1896 roku, należy dziś do ścisłego kanonu klasyki dramatycznej. Spektakl ukazuje złożoną naturę relacji międzyludzkich, splątaną sieć marzeń i rozczarowań. Spektakl w reżyserii Johna Blondella przedstawia „Wujaszka Wanię” jako współczesną opowieść o poszukiwaniu sensu życia i miłości. Reżyser skupia się na psychologicznych aspektach postaci, ukazując ich złożoność i wewnętrzne rozterki.
2) „Skąpiec” – to komedia Moliera o nadmiernej miłości do pieniędzy. Harpagon, główny bohater sztuki, kocha tak bardzo swoje bogactwo, że nie potrafi się nim z nikim dzielić, nawet z najbliższymi. Zaaranżował córce i synowi małżeństwa „korzystne” tylko dla niego, ale wymyślony przez Harpagona plan się nie udaje. Każde z jego dzieci zakochuje się w kimś innym. Na domiar złego „ktoś ukradł” Harpagonowi skrzynkę pełną złota… Komedia Moliera jest napisana znakomicie – wartkim i dowcipnym dialogiem. Obfituje również w wiele śmiesznych sytuacji. A postaci Molier wykreował po mistrzowsku – są pełnokrwiste, intrygujące i energiczne. Ta ponadczasowa sztuka nadal nas bawi i co warte podkreślenia – wywołuje wrażenie aktualności.
3) „Hotel Renaissance” – hotele to małe elementy rzeczywistości – miasta w mieście. Często myślimy o hotelu jako o miejscu odpoczynku lub oczekiwania na coś, ale rzadko zastanawiamy się, jak obcy może być pokój hotelowy w naszym codziennym życiu, jak miejsce poza czasem, gdzie możemy spotkać duchy naszej przeszłości. Miejsce, w którym najsilniejsze emocje raz przeżyte mogą powtórzyć się ponownie. A może to właśnie tam, w hotelu, możemy być tym, kim naprawdę jesteśmy? I robić rzeczy, na które nigdy byśmy sobie nie pozwolili na co dzień? Pokój hotelowy z licznymi historiami wplata się we fragmentaryczną narrację. Wygląda jak układanka złożona z doświadczeń życiowych różnych ludzi, których łączy jeden cel: poszukiwanie wolności osobistej. Okres historyczny, w którym rozgrywa się akcja spektaklu, obejmuje ostatni okres reżimu sowieckiego, w którym panowało zupełnie inne niż obecnie postrzeganie wolności. Każdy z nas ma swój hotel, miejsce, w którym jesteśmy, tylko my i nikt inny.
4) „Hamlet” – ta popularna sztuka Williama Szekspira jest bardzo atrakcyjna. Klasyka zwykle rezonuje z bieżącymi wydarzeniami, czy to historycznymi, czy politycznymi. Dzisiejszy świat wydaje nam się nieco pozbawiony miłości i mniej romantyczny. Hamlet mówi o tym braku miłości, dlatego w sztuce nie widzimy Ofelii. Spektakl niewerbalny jest wystawiany w gatunku mimodramy. Bardzo ważne wydarzenia można przekazać bez słów, zwłaszcza jeśli jest się „teatrem ruchu”.
5) „Dokąd zmierzasz, wilku?” – Ryna – alkoholiczka, ma około 40 lat. Wraca z Darmstadt do swojej rodzinnej wsi na Polesiu, na Białorusi, na pogrzeb swojej 102-letniej babci. Podczas swojego długiego życia przeżyła dwie wojny, dziewięć zmian władzy i przesunięcia granic w swojej rodzinnej wsi. W strumieniu świadomości, gdzie wewnętrzny monolog wnuczki jest trudny do odróżnienia od monologu babci, pojawia się dawno zapomniany i stłumiony temat: kolonizacja Europy Wschodniej. Pomimo tragicznego przesłania, swoją „bajkę bagienną” Wieżnaweć opowiada z nutą humoru i lekkością. Spektakl jest także scenicznym eksperymentem z wielojęzycznością na scenie.
6) „Hamlet – dzień morderstw” – sztuka Bernarda-Marie Coltesa, napisana w 1974 roku inspirowana jest ponadczasowym dziełem Szekspira – „Hamletem”, ale nie jest ani jego adaptacją, ani komentarzem do sztuki Szekspira. To gra na słynnej sytuacji Hamleta: sytuacji, w której każdy wybór prowadzi tylko do śmierci – moralnej, duchowej, fizycznej. To sytuacja metafizycznej pułapki – w której ludzka wolność zostaje zakwestionowana, czyli pytanie o wolną wolę człowieka w momencie, gdy staje on w obliczu własnego ograniczenia do działania, nawet w obliczu swojej śmiertelności jako istoty. Jest to również prawdziwie ludzka sytuacja w codziennych relacjach międzyludzkich, kiedy człowiek w relacji z drugim człowiekiem staje przed wyborem, czy trwać jako istota ludzka (ze wszystkimi potencjalnymi wartościami, które ta istota w sobie zawiera) i umrzeć z ludzką godnością, czy też umrzeć – i moralnie, i duchowo jeszcze przed ostateczną śmiercią dla świata.
7) „Café 1933” – W październiku 2022 r. rosyjscy okupanci zniszczyli pomnik ofiar głodu w latach 1932–1933 w zaatakowanym Mariupolu. Oczywiście. Głód to jeden z fundamentów świadomości historycznej Ukraińców, to przerażająco jednocząca historia, zbiorowa trauma, przykład bezprecedensowego ludobójstwa, którego jasnym celem było zagłodzenie tych, którzy chcą poczuć się częścią odrębnego narodu. W spektaklu dokumentalnym ukraińska reżyserka Anna Turło poprowadzi widzów przez Wielki Głód na Ukrainie poprzez konkretne ludzkie losy, autentyczne sceny i dialogi, a także przykłady menu z epoki. Przyjmijcie zaproszenie do wyjątkowo zastawionego stołu w nasyconej Europie, gdzie rozpocznie się podróż, która przeniesie nas przez historię do najciemniejszych czasów, o których oczywiście nie należy zapominać. Spektakl odbywa się w języku czeskim z ukraińskim akcentem.
Źródło: Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku
fot.: Kamil Timoszuk / UMWP
