Prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz, podlaska konserwator zabytków, w dniu 29.11.2021 roku podpisała decyzję dotyczącą wpisania do rejestru zabytków województwa podlaskiego alei przydrożnej znajdującej się w miejscowości Posejnele.
Aleja powstała w okresie międzywojennym i zasadzona była jako element założenia gospodarstwa rolnego rodziny Szyryńskich, która w sposób wyjątkowy zapisała się w dziejach naszego regionu. Gospodarstwo rodziny Szyryńskich w Posejnelach miało istotny wpływ na okoliczną kulturę rolną. Właściciele byli zaangażowani w edukację i rozwój kulturalny regionu. Podczas wojny dawali schronienie walczącym o niepodległość, wykazując się niezwykłym patriotyzmem i poświęceniem.
W skład alei wchodzą przede wszystkim lipy, ale także kasztanowce, dęby, klony zwyczajne i jawor. Najstarszy z dębów został oszacowany na ok. 120 lat, zaś pięć najstarszych lip na około 100 lat. Drzewa te tworzą „szkielet” alei, wypełniony młodszymi nasadzeniami: prawie trzydzieści z nich, przede wszystkim lipy, liczy od 50 do 70 lat.
Aleja w Posejnelach przejawia przede wszystkim wartości krajobrazowe i przyrodnicze – wyznacza przebieg drogi, jest czytelnym znakiem przemyślanej organizacji kompozycyjnej siedliska w Posejnelach służącym podkreśleniu osi widokowej gospodarstwa. Dwa szpalery drzew liściastych tworzą charakterystyczne dla minionych epok wnętrze krajobrazowe, a następnie płynnie przechodzą w kompleks leśny. Tym samym aleja o charakterze naturalistycznym, będąc historycznym świadectwem kształtowania przestrzeni, stanowi ważny element krajobrazu kulturowego regionu. Aleja posiada również wartości historyczne o znaczeniu lokalnym, ze względu na zasłużoną dla regionu rodzinę Szyryńskich – dodaje w decyzji prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz.
Aleja będąc historycznym świadectwem kształtowania przestrzeni doskonale wpisuje się w krajobraz doliny rzeki Marycha. Dodatkowo, stanowi nieodłączny element krajobrazu historycznego, pełniąc funkcje reprezentacyjne i ideowo-symboliczne nierozerwalnie związane z jej miejscem w kompleksie rolno-ogrodowym rodziny Szyryńskich.
Tekst: Joanna Tyszka Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Białymstoku
Fotografia: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Białymstoku