13 kwietnia obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Zabrodni Katyńskiej oraz rocznicę drugiej masowej deportacji na Sybir. Z okazji tych dwóch rocznic zastępca prezydenta Białegostoku Rafał Rudnicki złożył kwiaty pod Pomnikiem Mordu Katyńskiego w Parku Konstytucji 3 Maja oraz Pomnikiem-Grobem Nieznanego Sybiraka.
Białystok pamięta o83. rocznicy zbrodni katyńskiej i ofiarach Kozielska, Ostaszkowa, Starobielska, o więźniach Kijowa i Mińska pomordowanych przez NKWD w 1940 r. Co roku przy Pomniku Mordu Katyńskiego organizowane są miejskie uroczystości upamiętniające tamte dramatyczne wydarzenia. W tegorocznych obchodach udział wzięli między innymi zastępca prezydenta Rafał Rudnicki, przedstawiciele służb mundurowych, miejscy radni, mieszkańcy.
Pierwsze informacje o masowych grobach polskich oficerów zgładzonych przez Sowietów zostały opublikowane 13 kwietnia 1943 r. przez hitlerowskie władze. To dlatego właśnie ten dzień został ogłoszony przez Sejm RP w 2007 r. Dniem Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.
„Biała plama” w polskiej historii
Katyń przez lata PRL-u był najboleśniejszą „białą plamą” polskiej historii. Rozstrzeliwanie polskich oficerów, będące realizacją tajnej decyzji stalinowskiego politbiura, rozpoczęło się na początku kwietnia 1940 r. Trwało do połowy maja. Więźniowie obozu jenieckiego w Kozielsku (4,4 tys. osób) wywożeni byli do Katynia. Ze Starobielska (3,8 tys. osób) – do Charkowa, gdzie zabijani byli w piwnicach więzienia NKWD, z Ostaszkowa (6,3 tys. osób) – do Tweru (dawniej – Kalinin). Tam również mordowano ich w piwnicy, zwłoki zaś grzebano w Miednoje. Ponadto w ramach realizacji decyzji Stalina wymordowani zostali więźniowie z tzw. listy ukraińskiej i białoruskiej – ok. 7 tys. osób. Oficjalnie Związek Radziecki ujawnił prawdę o Katyniu dopiero 50 lat po tej zbrodni – w 1990 roku.
13-14 kwietnia 1940 r. to również data drugiej masowej deportacji w głąb ZSRR. W ramach tej akcji do północnego Kazachstanu wywieziono ok. 61 tys. osób, przede wszystkim rodziny represjonowanych wcześniej osób. Dlatego szacuje się, że w tej grupie było ok. 80% kobiet i dzieci, także rodziny oficerów zamordowanych w Katyniu. Szacuje się, że ogółem cztery wielkie deportacje obywateli II RP z terenów zajętych przez Związek Sowiecki objęły kilkaset tysięcy osób. Wiele z nich nigdy nie wróciło do kraju.
W hołdzie ofiarom wywózek z lat 1940-1941 zastępca prezydenta Rafał Rudnicki złożył dziś (13 kwietnia) kwiaty pod Pomnikiem-Grobem Nieznanego Sybiraka przy kościele pw. Ducha Świętego, przy ulicy Sybiraków.
Źródło: UM Białystok
fot.: Dawid Gromadzki /UM Białystok
